Τελικά, τι μας κάνει ευτυχισμένους;

Είναι ένα θέμα που τριγυρνάει συχνά στο μυαλό μου τελευταία. Στο μυαλό όλων μας, φυσικά.

Τι είναι, τελικά, αυτό που μας κάνει ευτυχισμένους;

Ψυχολόγος δεν είμαι. Ένα -σχετικά στοχευμένο- επιστημονικό υπόβαθρο έχω. Αλλά, πλησιάζοντας πλέον επικίνδυνα τη δεύτερη δεκαετία των -άντα, έχω παρακολουθήσει πολλά άτομα του κύκλου μου, και ιδιαίτερα γυναίκες, και με έχει προβληματίσει πολύ ο τρόπος που εγκλωβίζονται στα κοινωνικά μοτίβα και τις κοινωνικές επιταγές. Και, κακά τα ψέματα, κι εγώ έχω εγκλωβιστεί πολλάκις (για να μην πω, οτι έχω βασανιστεί κιόλας και φανώ δραματική).

Ας πούμε, ο γάμος και η οικογένεια, γίνονται για πολλούς αυτοσκοπός, χωρίς όμως να υπάρχει πάντα η πραγματική, βαθύτερη ανάγκη για κάτι τέτοιο. Απλά το επιτάσσει η κοινωνία, για να σε «εντάξει» στους κύκλους της και να θεωρείσαι «κοινωνικά αποδεκτός». Οπότε μπαίνουμε στη διαδικασία να θεωρούμε εαυτούς αποτυχημένους ή επιτυχημένους, ανάλογα με το αν καταφέραμε να ανταποκριθούμε σε αυτή την προσμονή.

Κι έτσι ξεκινάει το κυνήγι της ευτυχίας. Ή αυτό που έχουμε μάθει να αποκαλούμε ευτυχία. Αυτού που μας υποδεικνείται ως ιδεατό. Κυνηγάμε αυτά που θα κάνουν τους άλλους να μας θεωρούν ευτυχείς, που θα τους κάνουν ίσως να μας φθονούν, και στην πορεία χάνουμε το δέντρο. Χάνουμε τη μοναδικότητά μας κι όλα αυτά που κάνουν εμάς τους ίδιους να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας.

Χανόμαστε στην προσπάθεια να αρέσουμε στους άλλους και ξεχνάμε να αρέσουμε -πρώτα και κύρια- στον ίδιο μας τον εαυτό.

Έχω -δυστυχώς- αρκετά παραδείγματα ανθρώπων που προχώρησαν σε μία απόφαση που όπως αποδείχτηκε στην πορεία, δεν τους ταίριαζε κι έκαναν αρκετό καιρό (στις περισσότερες περιπτώσεις, χρόνια) για να μπορέσουν να επαναπροσδιορίσουν τα θέλω τους και να αλλάξουν πορεία. Τα πιο άσχημα περιστατικά αφορούν, όπως θα περίμενε κανείς, αταίριαστους γάμους που ενέπλεκαν και παιδιά. Όπως και να έχει, η αλλαγή πορείας απαιτεί μεγάλο θάρρος, κυρίως λόγω των επικρίσεων του περιγύρου. Κι εκεί είναι που έρχεται να δοκιμαστεί η ακεραιότητα ενός χαρακτήρα.

Στο τέλος της μέρας όμως, αυτό που πρέπει να θυμόμαστε πάντα ειναι οτι, πέρα απο τα όσα έχουμε ακούσει να λέγονται υπέρ ή κατά μας, πέρα απο τις όποιες κριτικές που αναπόφευκτα έχουμε δεχτεί, όταν κλείνει η πόρτα, είμαστε εμείς κι ο εαυτός μας. Κι εκεί ειναι που πρέπει να λογοδοτήσουμε πρώτα και κύρια.

Για μένα το κυνήγι της ευτυχίας είναι αέναο. Και, στην τελική, τι ορίζει την ευτυχία; Η απόκτηση παιδιών, η καριέρα, ένα όμορφο σπίτι, τα ταξίδια, η εθελοντική προσφορά, ο σύντροφός; Εγώ θα έλεγα, όλα αυτά ενδεχομένως. Αλλά και τίποτα από αυτά. Αλοίμονο αν σε κάποια φάση της ζωής μας θεωρούσαμε οτι κατακτήσαμε την ευτυχία και τελείωσε η αναζήτηση. Η ανθρώπινη φύση είναι ανήσυχη. Μας καλεί να κατακτήσουμε την επόμενη «κορυφή» (όποια κι αν είναι αυτή) κι έτσι οφείλουμε να πράξουμε.

Θα δεχτώ οτι δεν είναι εύκολο να αποκοπεί κανείς από τον κοινωνικό του περίγυρο και να σκεφτεί out of the box. Καλώς ή κακώς, είμαστε όντα κοινωνικά. Εχουμε την ανάγκη να νιώθουμε αποδεκτοί, να νιώθουμε οτι ανήκουμε κάπου, ότι μας κοιτάνε με συμπάθεια. Είναι η δύναμή μας και, παράλληλα, ένα απο τα πιο αδύναμα σημεία μας. Κι εκεί πέφτουμε στην παγίδα. Γιατί ο διαχωρισμός του «πρέπει» και του «θέλω» είναι πολλές φορές δυσδιάκριτος, καθώς μπορεί να είναι κι έννοιες αλληλοεμπλεκόμενες ή αλληλοαναιρούμενες. Οπότε, πώς πρέπει να κινηθούμε;

Το μόνο στο οποίο έχω καταλήξει στα χρόνια της ύπαρξης και συνύπαρξής μου, είναι οτι δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο. Οφείλουμε να δουλεύουμε πάντα με τον εαυτό μας για να μπορούμε να βαδίζουμε πάνω στη λεπτή γραμμή που μας βοηθάει να μένουμε, κατά το δυνατό, μέσα στα κοινωνικά πλαίσια και, ταυτόχρονα, να μην προδίδουμε τα θέλω μας.

Θα κλείσω με ένα -κλασσικό πλέον- μουσικό κομμάτι που, για μένα, δίνει ορισμένες από τις πιο ουσιαστικές συμβουλές. Είναι το «Everybody’s free (to wear Sunscreen)». Όποτε το ακούω, νιώθω σα να προσγειώνομαι λίγο καλύτερα στα πόδια μου.